Η συναισθηματική θωράκιση

Το σώμα του βρέφους είναι ευαίσθητο, απαλό και εύπλαστο, όπως άλλωστε και η ψυχή του. Όταν αργότερα το παιδί ζει σε ένα “αφιλόξενο” περιβάλλον όπου υπάρχουν εντάσεις μεταξύ των γονέων ή οι ανάγκες του δεν ικανοποιούνται, το σώμα και η ψυχή του μικρού παιδιού αντιδρά για να προστατευθεί με ένα «σφίξιμο». Αυτή είναι η μοναδική διέξοδος που έχει προκειμένου να νιώσει ασφάλεια και προστασία.

  Ο Β. Ράιχ, εμπνευστής των σύγχρονων μορφών σωματικής ψυχοθεραπείας, μίλησε για τη «Χαρακτηρολογική θωράκιση», στα πλαίσια της οποίας όλα τα απωθημένα συναισθήματα, βιώματα και αναμνήσεις έχουν αποθηκευτεί στο σώμα. Προκειμένου λοιπόν να μπορέσουμε να εγκαταλείψουμε αυτή την αυτοδημιούργητη φυλακή, απαιτείται κάποια παρακίνηση. Διαφορετικά, παραμένουμε εγκλωβισμένοι στα συναισθήματά μας. Συνεπώς, το παιδί καλούμενο να επιβιώσει δημιουργεί έναν τρόπο αντίδρασης στον εξωτερικό κόσμο ο οποίος γίνεται συνήθεια. Με τη σειρά του, αυτή η συμπεριφορά, περνάει και υιοθετείται και στην ενήλικη ζωή κάθε φορά που αντιμετωπίζει μία κατάσταση η οποία φέρνει στην επιφάνεια ένα συναίσθημα δυσάρεστο ή απειλητικό. Το τίμημα είναι μεγάλο, καθώς χάνουμε πλέον τη ζωντάνια και την ικανότητα να αισθανόμαστε. Έτσι εξαιτίας του σωματικού μπλοκαρίσματος, δεν μπορούμε να βιώσουμε πολλές φορές πόνο, αλλά ούτε και χαρά.

  Το ασυνείδητο λειτουργεί ως αποθήκη των παιδικών αναμνήσεων και των δυσάρεστων συναισθημάτων. Έτσι, όταν μια εμπειρία της παιδικής ηλικίας είναι τραυματική και οι συνθήκες της ζωής του παιδιού δεν ευνοούν την αντιμετώπιση του τραύματος, η εμπειρία αυτή, σε συνδυασμό με τα συναισθήματα και τις σκέψεις, μπλοκάρονται από τη συνείδηση και αποθηκεύονται στο σώμα. Αυτές οι «πληροφορίες» δεν είναι προσιτές στο συνειδητό, παρ’ όλα αυτά όμως επηρεάζουν τη ζωή του ατόμου. Στα πλαίσια της ψυχοθεραπείας, αποσκοπούμε στη γεφύρωση της σκέψης με τα συναισθήματα και του νου με το σώμα. Γίνεται προσπάθεια, έτσι ώστε το μπλοκαρισμένο υλικό να βιωθεί συνειδητά και οι “σωματικές αναμνήσεις” να έρθουν στην επιφάνεια.

  Επιστημονικές έρευνες τονίζουν την άρρηκτη σχέση σώματος και συναισθημάτων. Έχει διαπιστωθεί ότι τα συναισθήματα επηρεάζουν τη φυσιολογία του σώματος. Έτσι, ο φόβος μπορεί να οδηγήσει σε ταχυπαλμία, ο θυμός σε υπέρταση κοκ. Μελέτες έχουν δείξει ότι συναισθήματα όπως ο φόβος, το μίσος και οι ενοχές αποτελούν αιτίες ασθενών. Επίσης, το μακροχρόνιο στρες φαίνεται να οδηγεί σε ψυχοσωματικές ασθένειες λόγω των καταπιεσμένων συναισθημάτων που δεν θεωρούνται αποδεκτά.

 Καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση αυτής της θωράκισης και των προβλημάτων που απορρέουν από αυτή, διαδραματίζει η θεραπευτική διαδικασία.  Ο θεραπευόμενος καλείται να αφήσει ελεύθερο τον εαυτό του προκειμένου να βιώσει οποιοδήποτε συναίσθημα έρθει στην επιφάνεια και να τον επεξεργαστεί με τη βοήθεια του θεραπευτή του. Ο θεραπευτής είναι παρών προκειμένου να ενθαρρύνει, να στηρίξει, να ακούσει το θεραπευόμενο και να προσφέρει μια αυθεντική ποιοτική παρουσία.

Η λεκτική και μη- λεκτική επικοινωνία κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, η «δουλειά» με το σώμα, θεωρούνται ιδιαίτερα σημαντικά. Μέσω της θεραπείας, το άτομο μπορεί να βιώσει σημαντικές αλλαγές. Έτσι, η αυτό-εκτίμηση του ατόμου βελτιώνεται, οι εσωτερικές συγκρούσεις περιορίζονται και το άτομο μαθαίνει να λειτουργεί με μεγαλύτερη επίγνωση και επαφή με τον εαυτό του. Αναμφισβήτητα, η προσωπική θεραπεία, αποτελεί το μεγαλύτερο δώρο που μπορεί κανείς να προσφέρει στον εαυτό του.