ΑΡΘΡΑ & ΑΠΟΨΕΙΣ

Οθόνη, ένας άψυχος φίλος

Οθόνη, ένας άψυχος φίλος

Πολλοί από εμάς στις παιδικές μας αναμνήσεις θυμόμαστε τον εαυτό μας να κάθεται μπροστά στην τηλεόραση και να παρακολουθεί με μεγάλο ενδιαφέρον τα παιδικά προγράμματα.

Ένα μεγάλο μέρος τις παιδικής μας ηλικίας το περάσαμε μπροστά σε αυτό το περίεργο κουτί με τις εναλλαγές εικόνας και τον όμορφο ήχο από τα τραγούδια και τις μελωδίες. Πόσες φορές δε θυμόμαστε να έχουμε τραγουδήσει κι εμείς την άλφα–βήτα, τον αγαπημένο μας σκοπό από μια παιδική σειρά, μια παλιά διαφήμιση και να κάνουμε πλάκα με τους φίλους μας.

Όλοι μας έχουμε περάσει σημαντικό μέρος του χρόνου μας μπροστά από την οθόνη της τηλεόρασης και αυτή η σχέση έχει εντυπώσει ασυνείδητα βιώματα μέσα μας, όπως συμπεριφορές, συναισθήματα, ιδεολογίες. Ήδη από την παιδική μας ηλικία, παρακολουθούσαμε παιδικά προγράμματα, καθώς ο φόρτος εργασίας και άλλες υποχρεώσεις των γονιών μας, όπως να εργαστούν, να φροντίσουν το σπίτι, να μαγειρέψουν κ.ά. τους απασχολούσαν και δεν είχαν χρόνο να αφιερώσουν σε εμάς. Η εύκολη λύση για να μην μας έχουν μες στα πόδια τους ήταν να μας τοποθετήσουν μπροστά σ’αυτό το μαύρο κουτί.

Έτσι αρχίζαμε σιγά-σιγά να νιώθουμε οικεία με την οθόνη, η οποία μας κράταγε παρέα σε πάρα πολλές στιγμές της ημέρας. Σταδιακά αρχίζαμε να την βλέπουμε σαν τον «φίλο» μας που ήταν πάντα εκεί για εμάς: με το πάτημα ενός κουμπιού ήταν εκεί παρών, όποτε τον χρειαζόμασταν, να μας ψυχαγωγήσει, να μας κρατήσει παρέα, να μας δώσει ψυχοσυναισθηματική κάλυψη κι ενδιαφέρον. Έτσι δεν προκαλεί έκπληξη που ως ενήλικες καταφεύγουμε σε αυτόν για παρέα, παρηγοριά και ξεκούραση.

Αυτός ο φίλος, μας είναι πλέον απαραίτητος, τον έχουμε συνέχεια μαζί μας σε όλες τις εκδόσεις, μικρό-μεγάλο (lap-top, κινητό), παντού, στην τσέπη μας, στην τσάντα μας, στο αυτοκίνητο, στις διακοπές μας, στο νοσοκομείο, είναι εκεί μαζί μας, πιστός. Το ωραίο που έχει επίσης αυτός ο φίλος μας, είναι ότι μπορεί να μας ψυχαγωγήσει με πολλούς τρόπους, γιατί όπως εμείς εξελισσόμαστε, έτσι και αυτός παίρνει εξελιγμένες μορφές, όπως ιντερνέτ, wi-fi, i-pod, αποκτά ενισχύσεις ήχου, όπως dolby surround, δυνατότητα ενημέρωσης από παγκόσμιους κοινωνικούς ιστούς, με πληροφορίες από όλο τον κόσμο. Μας δείχνει ωραία σίριαλ, που μας κρατάνε σε αγωνία, συνεχίζει να μας κάνει να γελάμε να κλαίμε, να ταξιδεύουμε σε ωραίους προορισμούς. Λόγω της αμεσότητας της εικόνας μπορεί να αισθανθεί κανείς ότι συμμετέχει ζωντανά σε μια πραγματικότητα, να ξεχαστεί από τα καθημερινά προβλήματα και να ξεφύγει από τη ρουτίνα. Άλλωστε, υπάρχει και η άνεση της επιλογής με το πάτημα ενός κουμπιού.

Πόσοι από εμάς κοιμόμαστε με ανοιχτή την τηλεόραση και είναι σα να ακούμε μια οικεία φωνή που μας καληνυχτίζει και μας αποκοιμίζει, και πόσοι, με το που σηκωνόμαστε, την ανοίγουμε ασυνείδητα για να νιώσουμε την καλημέρα από τον άψυχο φίλο. Ακόμα, όταν έχουμε κάποιο πρόβλημα, καθόμαστε ώρες μπροστά της για να νιώσουμε θαλπωρή όπως στα πρώτα χρόνια της ζωής μας.

Όμως, αυτός ο άψυχος φίλος, που είναι χωρίς ενσυναίσθηση, καθώς δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο εδώ και τώρα, εκπέμπει αλλά δε δέχεται. Άρα και πάλι ουσιαστικά είμαστε μόνοι μας μπροστά του, να παρακολουθούμε και όχι να αλληλεπιδρούμε συναισθηματικά. Έτσι, μας κάνει παθητικούς αποδέκτες και όχι συνομιλητές. Μας συνηθίζει σε έναν καθιστικό τρόπο ζωής, με αποτέλεσμα την έξαρση των ασθενειών, όπως παχυσαρκία, διαβήτης, μυοσκελετικά προβλήματα, προβλήματα όρασης κ.ά., που έχουν αρχίσει και πλήττουν και μικρότερες ηλικίες.

Μέσα από τη δύναμη της εικόνας και του κατευθυνόμενου συναισθηματισμού, μας επηρεάζει, διαμορφώνει τις κοινωνικές μας αντιλήψεις και πεποιθήσεις, καθώς και τις απόψεις μας, επηρεάζει το συλλογικό συναίσθημα, προκαλεί την εξέγερση ή την παθητικότητα, κάνει ουσιαστικά μια πλύση εγκεφάλου.

Λοιπόν, έχει τη θετική της πλευρά η οθόνη, αλλά χρειάζεται να αξιοποιηθεί σωστά και με μέτρο. Οπωσδήποτε η τηλεόραση δεν πρέπει να υποκαταστήσει τον διάλογο και την κριτική σκέψη, την ομαδικότητα και την κοινωνική δράση, την ώθηση για επίτευξη στόχων στη ζωή μας, καθώς και την επαφή με τη φύση και το σώμα μας. Έχει δηλαδή να κάνει με το είδος της χρήσης που κάνουμε και την ένταση και τη συχνότητά της και όχι με το μέσο αυτό καθεαυτό. Όπως λέει και το αρχαίο ελληνικό ρητό, «παν μέτρον άριστον».

Θεόφιλος Φούκης.

Copyright © 2012 Φούκης Θεόφιλος   Αll rights reserved