Ο εγκέφαλος και η λειτουργία του

Ο εγκέφαλος του ανθρώπου είναι από τα όργανα του σώματος με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον και αποτελεί το κύριο όργανο του κεντρικού νευρικού συστήματος. Οι πρώτες προσπάθειες για τη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς έγιναν στα τέλη του 18^ου αιώνα, όταν ο Γερμανός γιατρός και νευρο-ανατόμος FranzJozephGallυποστήριξε ότι οι ξεχωριστές περιοχές των εγκεφαλικών ημισφαιρίων ελέγχουν συγκεκριμένες λειτουργίες.

Γνωστικές λειτουργίες όπως η μνήμη, η γλώσσα, η αντίληψη, η σκέψη, η προσοχή, η συνείδηση, συνδέονται με τμήματα του εγκεφάλου. Η παράξενη ιστορία του PhineasGage (25 χρόνος εργοδηγός που κατά την ώρα της εργασίας του μία μυτερή σιδερένια ράβδος διαπέρασε το πρόσωπο, το κρανίο, τον εγκέφαλό του και βγήκε από την άλλη πλευρά), είναι από τις πρώτες περιπτώσεις που οδήγησε τους επιστήμονες στο να διαπιστώσουν ότι συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου ευθύνονται για συγκεκριμένες λειτουργίες. Κάθε άνθρωπος κάνει διαφορετική χρήση του εγκεφάλου, γεγονός που καθορίζει τη διαφορετική στάση απέναντι στον κόσμο.

  Εγκεφαλικά ημισφαίρια:

Στα περισσότερα όντα ο εγκέφαλος χωρίζεται σε δύο μέρη, στα εγκεφαλικά ημισφαίρια. Παρόλο που τα δύο ημισφαίρια επιτελούν ποιοτικά διαφορετικές λειτουργίες και έχουν μια σχετική αυτονομία, δεν λειτουργούν ανεξάρτητα, αλλά παράλληλα.

      Αριστερό ημισφαίριο: 

      Είναι υπεύθυνο για τη λογική, χρονική, διανοητική, αναλυτική, λεκτική, γραμμική αντίληψη του εαυτού μας και του κόσμου. Η γνώση που έχουμε όταν μιλάμε, ακούμε τους άλλους, επιχειρηματολογούμε, αναλύουμε, χρησιμοποιούμε αριθμούς και γεγονότα αφορούν στο αριστερό ημισφαίριο. Τα μοντέλα μάθησης που χρησιμοποιεί το εκπαιδευτικό σύστημα αξιολογούν τη γλώσσα, τη λογικο- μαθηματική ικανότητα, λειτουργίες του αριστερού ημισφαιρίου. Αντιθέτως, ελάχιστο ενδιαφέρον φαίνεται να δίνεται για τη δημιουργικότητα, τη φαντασία, το συναίσθημα, τη μουσική, τη σωματική έκφραση. Συνεπώς, το αριστερό ημισφαίριο, χρησιμοποιεί τη λογική, έχει συνείδηση του χρόνου, οργανώνει τις πληροφορίες και τα γεγονότα, χρησιμοποιεί τη γλώσσα και κάνει μαθηματικούς υπολογισμούς.

   Δεξί ημισφαίριο:

Όταν εκφραζόμαστε δημιουργικά μέσω της τέχνης, της μουσικής, των συναισθημάτων, όταν χορεύουμε και εκφραζόμαστε μέσω του σώματος, όταν οραματιζόμαστε, χρησιμοποιούμε το δεξί ημισφαίριο. Συνεπώς, το δεξί, σε αντίθεση με το αριστερό ημισφαίριο συνδέεται με το συναίσθημα, τον αυθορμητισμό, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα. Επιπλέον, το δεξί ημισφαίριο σχετίζεται με την αντίληψη του χώρου, την επικοινωνία μέσω τον τόνο της φωνής, τις εκφράσεις του προσώπου, την κίνηση, τις συγκινήσεις κα.

Από τα παραπάνω μπορεί κανείς κάλλιστα να αναρωτηθεί ποιο από τα δύο ημισφαίρια χρησιμοποιεί περισσότερο στην καθημερινότητά του. Καταλήγοντας, η λειτουργία των δύο ημισφαιρίων είναι διαφορετική, αλλά εξίσου πολύτιμη για τον τρόπο που προσεγγίζουμε τον κόσμο και τη ζωή.

Ενδιαφέρουσες πληροφορίες:

• Κατά τη γέννηση ο ανθρώπινος εγκέφαλος ζυγίζει περίπου 350gr. Στο τέλος του πρώτου έτους, ο εγκέφαλος ζυγίζει 1000gr., δηλαδή λίγο λιγότερο από τον εγκέφαλο των ενηλίκων, που ζυγίζει από 1200 έως 1400gr.
• Ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να υποστεί βλάβες εξαιτίας κάποιου εγκεφαλικού επεισοδίου, τραύματος, όγκων ή άλλων ασθενειών.
• Συνήθως σε ηλικία 3-6 ετών τα παιδιά τείνουν να κατασταλάζουν στην προτίμηση για το ποια πλευρά του σώματος (δεξί ή αριστερό χέρι, πόδι, μάτι κλπ.) είναι κυρίαρχο με μεγαλύτερη ένδειξη για το αν τελικά το άτομο είναι δεξιόχειρας ή αριστερόχειρας.
• Οι δεξιόχειρες κάνουν χρήση του αριστερού ημισφαιρίου, ενώ οι αριστερόχειρες του δεξιού ημισφαιρίου.
• Το πρώτο έτος της ζωής που δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη η γλώσσα, η επικοινωνία του βρέφους γίνεται κυρίως μέσω συναισθηματικών αλληλεπιδράσεων. Αυτές αποθηκεύονται στο δεξί ημισφαίριο και στην πορεία, με την ανάπτυξη του λόγου, το αριστερό ημισφαίριο παρουσιάζει ραγδαία ανάπτυξη.